جزوه پول و ارز و بانکداری دانشگاه تهران شمال استاد دکتر معین نعمتی
پول را نمی توانیم براساس شکل ظاهری تعریف کرد. زیرا شکل ظاهری پول عوض شده است. بهتر از پول را براساس وظایفش تعریف کنیم.
وظایف پول از نگاه دکتر معین نعمتی استاد دانشگاه شمال
۱ – پول وسیله اندازه گیری قیمت کالاها و خدمات : با واحد پول (ریال – تومان) می توانیم ارزش یا قیمت کالاها را اندازه گیری کنیم ۲ – پول وسیله مبادله : از طریق پول ما می توانیم مبادلات خود را انجام دهیم در حال حاضر که حجم پول زیاد است بدون پول انجام مبادلات مشکل است. ۳ – پول وسیله پس انداز (حفظ ارزش اقتصادی) : از طریق پول ما می توانیم ارزش اقتصادی را که ایجاد کردیم حفظ کنیم فرض کنیم که کشاورز ارزش اقتصادی تولید می کند از طریق تولید میوه حال برای حفظ این ارزش اقتصادی نمی تواند میوه را پس انداز کند بلکه آن را تبدیل به پول می کند و آنرا پس انداز می کند. توجه شود که در شرایط تورم شدید پول نمی تواند وظیفه سوم را به خوبی انجام دهد . هر شیئی که بتواند وظایف فوق را انجام دهد پول نام دارد.
فهرست جزوه پول و ارز و بانکداری
- پول
- وظایف پول
- انواع پول در جوامع فعلی
- ارزش پول
- عرضه پول
- منحنی عرضه پول
- تقاضای پول
- تقاضای معاملاتی برای پول
- تقاضای احتیاطی برای پول
- تقاضای نقدینگی یا سوداگری برای پول
- نظریه مقداری پول
- سرعت گردش پول و رابطه مبادله
- اوراق قرضه
- هزینه فرصت نگهداری پول
- سیستم بانکی
- سایر وظایف مرکزی
- وظایف بانکهای تجاری
- نقش بانکها در ایجاد پول
- تأثیر سپرده جدید بر بقیه بانکها
بخشی از محتوای جزوه پول و ارز و بانکداری دانشگاه تهران شمال استاد دکتر معین نعمتی :
ارزش پول از نگاه دکتر معین نعمتی:
می خواهیم به این سئوال جواب دهیم که در حال حاضر ارزش اسکناس در هر کشور به چه چیزي بستگی دارد؟ ارزش پول : در حال حاضردیگربراي پول پشتوانه طلا وجود ندارد به عبارت دیگر قابلیت تبدیل پول به طلا از بین رفته است. به عنوان مثال در حال حاضر روي پول در باره ارزش آن و مقدار طلایی که دولت براي هر واحد پول موظف است که بپردازد چیزي نوشته نشده است . اسکناس و مسکوك و سپرده هاي جاري نیز فقط در حسابهاي بانکی بانکهاي تجاري منعکس است . ارزش سکه هم به عنوان فلز ناچیز است اسکناس و مسکوك و سپرده جاري به خودي خود داراي ارزش نیستند.آیا این بدان معنی
نیست که آنها واقعا” در جامعه ارزش ندارند؟ مسلما: جواب این سئوال منفی است چراکه مردم همه قبول دارند که در ازاي کالا ها و خدمات پول پرداخت کنند سپرده هاي جاري نیز داراي ارزش است چرا که با کشیدن چک می توان کالاها و خدمات مورد نیاز را خریداري کرد سئوالی که پیش می آید این است که حالا که پول داراي ارزش است آیا می توان مشخص کرد که ارزش هر واحد از آن چه قدر است به عنوان مثال ارزش هرواحد از آن چه قدر است به عنوان مثال ارزش یک ریال چه قدر است؟ روشن است که ارزش هرواحد از پول برابر است با مقدار کالاها خدماتی که می توان به وسیله پول خریداري کرد .از طرف دیگر آنچه که می توان به وسیله یک واحد پول خریداري کرد به سطح عمومی قیمتها بستگی دارد.
اگر تمام قیمت ها دو برابر شود!!
اگرتمام قیمتها 2برابر شود ارزش هرواحد پول به نصف تغییر می یابد چراکه در این صورت مقدار کالاها و خدماتی که به وسیله هر واحد پول می توان خریداري کرد نسبت به قبل به نصف کاهش می یابد و بر عکس اگر تمام قیمتها به نصف کاهش یابد ارزش هر واحد پول 2برابر می شود.
چرا که در این صورت مقدار کالاها و خدماتی که به وسیله هر واحد پول می توان خریداري کرد نسبت به قبل 2برابر می شود. به همین دلیل است که مردم به هنگام افزایش سطح عمومی قیمتها می گویند که ارزش پول کاهش یافته است. به
عبارت دیگر ارزش پول با سطح عمومی قیمتها رابطه عکس دارد در دوران تورم ارزش پول کاهش می یابد در صورتی که قیمت ها کاهش یابد مسئله برعکس خواهد شد. یعنی ارزش پول در این صورت بالا می رود .مثال بارز تورم شدید مورد آلمان پس از جنگ جهانی اول می باشد در آن هنگام هزینه هاي دولت افزایش یافته بود ولی دولت قادر نبود هزینه هاي خود رااز طریق مالیات تامین کند بلکه براي تامین هزینه هاي فوق از طریق چاپ کردن و انتشار پول جدید اقدام کرد با چاپ و انتشار این پولهاي جدید مخارج مصرفی کل افزایش یافت در حالی که به دلیل)تقاضاي کل کالاها وخدمات( ضربه هایی که اقتصاد دیده بود امکان افزایش تولید به نسبت افزایش عرضه پول وجود نداشت در نتیجه همچنان که پولهاي اضافی چاپ و منتشر شد افزایش قیمتها شدید تر می شد براي جلوگیري از چنین وقایعی در اقتصاد دولتها باید مدیریت دقیقی براي میزان عرضه پول در کشور داشته باشند.
بطورکلی ارزش پول هر کشور به مقدار زیادي بستگی به خواست و عملکرد دولت دارد اگر دولتها بخواهند مقدار عرضه پول در کشوررا بانرخ بالایی افزایش دهند این امر موجب تورم شدید و کاهش ارزش پول خواهد شد.
نتیجه بحث بالا توصیه زیر می باشد:
دولتها باید مقدار عرضه پول در کشور را محدود کنند و دیگر سیاستهاي اقتصادي خود را به نحوي تنظیم کنند که درحد قابل قبولی ارزش پول را تثبیت کنند
